علم خواص و اسرار حروف

❇️ شاخه‌ای از سیمیا علم خواص و اسرار حروف نام دارد. مدعیان وقوف بر این علم برای حروف طبایع آتشی، هوایی، آبی و خاکی قائل‌اند و چون اسماء مرکب از حروف است، همین طبایع و اسرار را در اسماء جاری می‌دانستند و مدعی بودند که به وسیله حروف و اسماء می‌توان در عالم طبیعت تصرف کرد. از صاحب‌نظران اولیه این علم می‌توان به ابن‌عربی و بونی اشاره نمود (مصاحب، دائرةالمعارف، ١٤١۹)

❇️ مبنای این علم به استفاده از حروف و قواعد ریاضی‌ست. همچنین در آن تأثیراتی از علم نجوم مشاهده می‌شود. البته در برخی از آثار که در این علم تألیف شده تأثیراتی از ستاره‌پرستی دوران باستان مشاهده می‌شود. برای نمونه در کتاب سفر جفر تألیف محمدحسین اخلاطی از انواع طلسم، اعتقاد به شعور و حس برای ستارگان و حتی تقاضای استجابت دعا از سیارات و اجرام آسمانی دیده می‌شود. برای نمونه بخشی از دعوت زهره را از این کتاب نقل می‌کنیم: «يا ذاکر يا هادى ... العاقله ناهيده الكريمه استعجبنی دعایی بحق محمد امین ...» (اخلاطی ، ۱۳۸۹: ۱۱۹)

📚

مقاله شیخ بهایی و علوم غریبه، یعقوب محمدی فر/فرهاد ایمنی

تعریف و پیشینه علوم غریبه

🔹 علوم غریبه به دانش‌هایی اطلاق می‌شود که موضوع آن‌ها نیروهای فوق طبیعی مکتوم یا اسرارآمیز است، مانند علوم سحر، جفر، تسخیر ارواح، تسخیر جن و علوم خمسه محتجبه (= كيميا، ليميا، هیمیا, سیمیا و ریمیا). اهداف این علوم آگاهی‌یافتن از کم و کیف استعدادهایی‌ست که نفوس بشری به واسطه آن‌ها برای تأثیر نهادن در عالم عناصر توانا می‌شوند.

🔹 این دانش‌ها در روزگاران پیشین در میان مردم مصر و بابل از قبیل سریانیان و کلدانیان و قبطیان تا پیش از ظهور حضرت موسی علیه‌السلام، سخت متداول و مرسوم بوده و در این باب آثاری نیز از آن زمان‌ها بر جای مانده است، اما به دلیل مخالفت دین اسلام با برخی از این دانش‌ها، فقط اندکی از آن آثار به دست مسلمانان به زبان عربی ترجمه شده است.

📚

مقاله خاقانی و علوم غریبه، عباس ماهیار