🔺 مذهب مجموعه‌ای را پیش انسان می‌نهد که بیرون از دریافت‌های مستقیم از وقایع است. واقعیت این است که برابر روایات اگر فقر، بیماری و مرگ نبود، انسان برابر هیچ چیزی سر فرود نمی‌آورد. مهم ساز و کار تأثیر این وقایع بر تربیت و رشد آدمی است. از مجموع متون دینی اسلام استفاده می‌شود که عقوبت‌های الهی نیز در دنیا جنبۀ تربیتی و بازدارندگی و رشددهنده دارد. در واقع درست است که بیماری و سختی در زندگی ممکن است از اعمال انسان منشأ بگیرد، ولی حتی اگر این عارضه نتیجۀ مستقیم عمل انسان باشد نیز بیش از آن‌که بتوان نامش را عذاب نهاد، باید آن را رحمت و رشددهنده دید.

🔻 در یک نگاه کلی، از منظر مذهب هر آن‌چه در این دنیا بر آدمی می‌رود رحمت‌ها و آزمایش‌های مهربانانه‌ای است که زمینه‌ساز رشد و کمال انسان می‌شود؛ همان‌گونه که معلمی بر دانش‌آموزی که مستعد مدارج عالی علمی است بیشتر سخت می‌گیرد و گاهی خوشی‌ها و تفریح‌های معمول را نیز از او سلب می‌کند تا با این سختی قدرت بیشتری بیابد.

🔸 از چشم معنویت، جهان هیچ چیزِ عبث و دورانداختنی ندارد. امروزه نیز ثابت شده است که آن‌چه به آن علف هرز می گویند در واقع هرز نیست و برای رشد و تقویت خاک و هوای کشاورزی مفید است. حوادثی مانند زمین‌لرزه که شرّ قطعی قلمداد می‌شود به‌مثابه تنفس زمین است و اگر نباشد، زمین از حجم گازهای متراکم درون خود منهدم خواهد شد. درد انسان را از نقصی در بدن خود آگاه می‌سازد و چنان‌چه نباشد، آن عضو بدون اطلاع انسان خواهد مرد و بدن از میان می‌رود. اینجا دیگر مرگ نیز پایان حیات نیست، بلکه ادامۀ زندگی در نشئه‌ای دیگر است؛ درست مانند رشد جنین که دیگر بطن مادر گنجایش او را ندارد و به دنیا می‌آید تا به رشد و بالندگی خود ادامه بدهد. با این دیدِ معنویتی است که هر پیش‌آمدی حکمتی قوی دارد و وقوف به این مهم انسان را به کرنش برابر هستی و آرامش و پذیرایی وامی‌دارد.