جامعهٔ ایرانی با دوگانگیِ سابقه‌داری دست و پنجه نرم می‌کند. این دوگانگی با یک تصمیم ساده قابل حل شدن نیست، چون در اعماق وجود مردم ریشه دوانده. ایرانیان پس از ایلغار مغول به ریا بیش از هر چیزی روی خوش نشان دادند. سخت‌گیری‌های مذهبی آنان را مردمی بار آورد که مستعد تظاهر باشند. امروز به جز گروه اندکی که سرسختانه بر مواضع مذهبی یا غربی خود پافشاری می‌کنند، غالب خلق‌الله در فضایی خاکستری به سر می‌برند و از این ستون به آن ستون می‌گریزند تا فرجی شود. جامعه منتظر است کسی کاری کند تا به جبههٔ او سرازیر شوند، ولی تا امروز این مچ‌اندازی بازنده‌ای جز مردم بی‌خبر از دست‌های پشت پرده نداشته.